«ماسک سوپاپ‌دار بزنیم یا ماسک بدون سوپاپ؟» این یکی از سوالات بسیار رایج این روزهاست. در این مطلب با ماسک‌های سوپاپ‌دار و بدون سوپاپ و تفاوت‌ها و عملکرد آن‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد.
ماسک‌های سری FFP و N از انواع ماسک‌های تنفسی هستند که در دو نوع سوپاپ‌دار و بدون سوپاپ تولید می‌شوند. ماسک‌های سوپاپ‌دار که به اشتباه به ماسک‌های فیلتردار نیز معروف شده‌اند، دارای یک دریچه یا سوپاپ روی ماسک هستند که این دریچه به منظور تسهیل خروج هوای بازدمی استفاده می‌شود.
در واقع این سوپاپ در نقش یک دریچه یک طرفه عمل می‌کند و در هنگام دم در اثر فشار هوا بسته شده و اجازه می‌دهد که هوای مورد نیاز ریه از پارچه ماسک که در واقع فیلتر ماسک محسوب می‌شود عبور کرده و آلودگی‌ها از هوا فیلتر شوند. در موقع بازدم این دریچه باز شده و اجازه خروج راحت بخارات بازدم برای جلوگیری از تعریق صورت را مهیا می‌کند. بنابراین تاکید می‌شود که این سوپاپ هیچ نقشی در فیلتراسیون هوا ندارد و فقط برای راحتی در بازدم تعبیه شده است.
باید به این نکته توجه داشت که ماسک‌های سوپاپ‌دار صرفا برای محافظت شخص استفاده‌کننده کاربرد دارند و در جلوگیری از انتشار آلودگی از طرف شخص استفاده‌کننده عملکرد خوبی (به دلیل باز شدن سوپاپ هنگام بازدم) ندارند.
همچنین باید دقت کرد که نوع و کیفیت سوپاپ استفاده شده نیز در عملکرد ماسک‌های سوپاپ‌دار بسیار حائز اهمیت است چرا که در صورت خوب عمل نکردن سوپاپ، احتمال بسته بودن مداوم که باعث حذف تاثیر سوپاپ در خروج بخارات در هنگام بازدم و یا باز بودن مداوم که باعث افت شدید محافظت و راندمان فیلتراسیون خواهد شد، وجود دارد. معمولاً سوپاپ‌های نوع سیلیکونی مرغوبیت بیشتر دارند و با کمترین جریان هوا حرکت کرده و در هنگام دم به‌خوبی بسته شده و در هنگام بازدم هم باز خواهند شد. بررسی این موضوع به آسانی با دمش آهسته مثبت یا منفی در سوپاپ امکان‌پذیر است.
استفاده از ماسک‌های سوپاپ‌دار برای بیماران مبتلا به کووید-۱۹ و افراد مشکوک به این بیماری و همچنین کادر درمانی توصیه نمی‌شود. چرا که در هنگام دم، هوا از بدنه (قسمت پارچه‌ای) ماسک فیلتر می‌شود و در هنگام بازدم هوا بدون عبور از بدنه ماسک از دریچه یا سوپاپ خارج می‌شود. با توجه به اینکه در دوران شیوع کرونا احتمال ناقل بودن هر فرد وجود دارد توصیه می‌شود که در استفاده از ماسک‌های سوپاپ‌دار دقت بیشتری به عمل آید.
این نکته را هم به خاطر داشته باشید که ظاهر ماسک به هیچ عنوان بیانگر کلاس فیلتر و راندمان آن نیست. وجود سوپاپ بر روی ماسک نمی‌تواند تاییدی بر نوع N95، FFP2 یا هر کلاس دیگر باشد. تنها روش تایید کلاس‌های فیلتر استفاده از دستگاه تست فیلتراسیون با ابزار دقیق و مورد تایید نهادهای ذی‌صلاح است. همچنین تنها نوع پارچه (منسوج یا همان مدیای ماسک) به کار رفته در ماسک می‌تواند کلاس و سطح کیفی ماسک را مشخص کند و ظاهر ماسک و وجود سوپاپ نمی‌تواند تاییدی بر ماهیت،N95 ،N99 ،FFP2 و FFP3 باشد.
